اصطلاحات حمل و نقل بین المللی

در بخش بین المللی اصطلاحات کاربردی بسیاری وجود دارند که در فرآیند جابجایی محصولات مورد استفاده قرار میگیرند. مهمترین اصطلاحات حمل و نقل بین المللی شامل موارد زیر است:

بارنامه (Bill of Lading): بارنامه اوراق بهاداری است که از سوی شرکتهای حمل و نقل صادر میشود و در آن مشخصات کامل کالا اعم از ارسال کننده دریافت کننده هزینه ارسال کمیسیون و اطلاعات مربوط به کالای ارسالی نوشته میشود.

لجستیک (Logistics): واژه لجستیک ریشه یونانی دارد و در عمل به معنای فرآیند تدارکات ،برنامه ریزی ،اجرا، کنترل و نظارت بر کیفیت حمل و نقل و مراقبت از مرسولات از مبدا به مقصد است. هدف اصلی لجستیک تامین نیازها و خدمات مورد نیاز مشتریان و مصرف کنندگان است.

بارگیری (Loading): بارگیری کالا به معنای قرار دادن محموله ارسالی در وسیله نقلیه برای حمل و نقل است.

بیمه نامه (Insurance Policy): بیمه نامه سندی است که بنا به درخواست بیمه گذار از سوی شرکت بیمه صادر میشود تا کالاهای ارسالی در طول فرآیند جابجایی بیمه شوند و در صورت بروز هرگونه آسیب خسارت آن توسط شرکت بیمه پرداخت شود.

حمل و نقل بین المللی کالا (The International Transport of Goods): حمل و نقل بین المللی به معنای جابجایی محصولات از یک کشور به کشوری دیگر است که با تمهیدات ویژه و قوانین خاص مربوط به لجستیک بین المللی انجام میشود.

راهنامه زمینی (CMR): راهنامه زمینی از جمله اصطلاحات حمل و نقل زمینی است که سندی غیر قابل انتقال بوده و حمل کننده با صدور آن متعهد میشود که در قبال دریافت کرایه یک محموله را با وسیله نقلیه زمینی مانند کامیون از مبدا به مقصد نهایی برساند.

راهنامه هوایی (Airway Bill): راهنامه هوایی نیز از جمله اصطلاحات حمل و نقل هوایی است که در 12 نسخه صادر می شود. 3 نسخه بارنامه هوایی اصلی هستند و مابقی نسخه های آن برای قسمتهای مختلف شرکت هواپیمایی مورد نظر استفاده میشوند. بارنامه هوایی نوعی رسید است که به معنای سند قابل معامله کالا نیست، بلکه برگه ای است که صاحب کالا پس از دریافت آن میتواند با ارائه به شرکت هواپیمایی مربوطه، بار خود را تحویل بگیرد.

فورواردر (Forwarder): فوروارد یک شخص حقوقی شرکت مبدا است که مسئولیت حمل و نقل محموله های ارسالی را بر عهده دارد و قرارداد حمل و نقل کالا را با مشتری منعقد میکند به عبارت دیگر به شرکتهایی که طرف قرارداد مستقیم با مشتری قرار میگیرند اصطلاحا فوروارد می گویند.

کرير (Carrier): کریر نیز یکی اصطلاحات حمل و نقل بوده که به معنای حمل کننده است. کریر شخص حقوقی (شرکت) است که با عقد قرارداد با شرکت فوروارد تمامی مسئولیت حمل و نقل محصولات را بر عهده می گیرد و کالاها را با استفاده از تجهیزات و وسایل نقلیه خود به مقصد نهایی میرساند.

کوتاژ (Cottage): عمليات ثبت اظهارنامه در دفاتر گمرکی را کوتاژ می گویند.

تامین کننده کالا و خدمات (Supplier): تامین کننده کالاها و خدمات شخص یا شرکتی است که یک مشتری یا مصرف کننده به صورت مکرر از آن خرید کرده و کالاهای مورد نیاز خود را تنها از آنجا تامین میکند.

کد کالا (HS Code): کد کالا یک شماره 8 رقمی است که به هر کالا داده میشود و در بر گیرنده اطلاعات و توصیف مختصر درباره آن است تا شرکتهای مقصد به راحتی بتوانند کالاهای وارد شده را کنترل نمایند.

حمل شده روی عرشه (Shipped on Board): اصطلاح حمل شده روی عرشه یکی از اصطلاحات حمل و نقل دریایی است که با درج آن بر روی بارنامه به همراه نام و شماره سفر کشتی مجوز حمل صادر میشود.

تی اچ سی (THC Terminal Handling Charges): تی اچ سی نیز یکی دیگر از اصطلاحات حمل و نقل است که به معنای هزینه های ترمینالی برای بارگیری در مبدا و تخلیه در مقصد نهایی بوده و اصولا مبدا آن بر عهده فروشنده و مقصد نیز بر عهده خریدار است.

اظهارنامه ورود یا خروج (Entry or Exit Statement): اظهارنامه ای است که توسط مسئول وسیله حمل و نقل کالا باید هنگام ورود یا خروج وسیله حمل و نقل به مقامات گمرکی ارائه شود و شامل اطلاعاتی از قبیل مشخصات وسیله حمل و نقل، مسیر سفر، نوع بار کالاهاي توشه ای و ملزومات کارکنان و مسافران است.

تعهد ترانزیت (Transit Commitment): تهعد ترانزیت نیز از جمله اصطلاحات حمل و نقل محسوب میشود و به معنای سندی است که توسط گمرک تنظیم شده و به موجب آن اجازه داده میشود که کالاها به طور ترانزیت گمرکی، بدون پیش پرداخت حقوق و عوارض ورودي حمل شوند.

درابک (Drawback): در ابک نیز به معنای بازپرداخت و استرداد حقوق گمرکی است؛ به ویژه به کسی که کالای وارداتی را مجددا صادر کند.

کابوتاژ (Cabotage): کابوتاژ نیز از اصلاحات حمل و نقل دریایی است که معنای آن حمل و نقل کالا از بندر یک کشور به بندری دیگر و یا از یک گمرک به گمرکی دیگر است.

کالای متروکه (Abandoned goods): کالای متروکه به کالایی گفته میشود که صاحب آن بنا به هر دلیلی برای تحویل و ترخیصش اقدامی نکند و یا در ارائه مدارک مورد نیاز برای تحویل آن تعلل کرده که در این صورت پس از مدتی کالای مربوطه به عنوان کالای متروکه در نظر گرفته میشود.

استافینگ (Stuffing): استافینگ به معنای تخلیه بار از کامیون و بارگیری یا انتقال آن به کانتینر است که معمولا توسط لیفتراک صورت می گیرد.

قلمرو گمرکی (Custom Territory): قلمرو گمرکی حوزه ای است که در قانون گمرکی یک کشور به طور کامل اجرا می شود. معمولا قلمرو گمرکی یک کشور همان قلمرو سیاسی کشور است که شامل سرزمین دریا و فضای هوایی آن می باشد . با وجود این ممکن است بعضی از قسمتهای قلمرو سیاسی جزء قلمرو گمرکی نباشد مثل بنادر آزاد.

ترانزیت گمرکی (Custom Transit): رویه گمرکی است که طبق آن کالاها تحت نظارت گمرک از یک گمرک خانه به گمرک خانه دیگر حمل می شود. معمولا مقامات گمرکی اجازه حمل کالا را تحت عنوان ترانزیت گمرکی در قلمرو گمرکی خود به ترتیب زیر می دهند: الف از یک گمرک خانه مرزی ورودی به یک گمرک خانه مرزی خروجی (ترانزیت خارجی)، ب از یک گمرک خانه مرزی ورودی به یک گمرک خانه مرزی خروجی (ترانزیت داخلی)، پ از یک گمرک خانه داخلی به یک گمرک خانه مرزی خارجی (ترانزیت خارجی)، ت از یک گمرک خانه داخلی به گمرک خانه داخلی دیگر (ترانزیت داخلی).

اظهارنامه گمرکی (Custom Declaration): هر اظهار یا اقدامی راجع به اطلاعات خاص مورد نیاز گمرک به هر شکل که توسط گمرک توصیه شده یا مورد قبول واقع شود. این اصطلاح شامل اظهارنامه تهیه شده به وسیله ماشینهای اتوماتیک پردازش اطلاعات و روش های ارتباطی هم می باشد. این اصطلاح همچنین هر اقدامی را که در قسمت مسافرین تحت روش دو کاناله (قرمز – سبز) مقرر گردیده در بر می گیرد.

تخلف گمرکی: ارتکاب هر عملی که موجب اغفال یا به قصد اغفال گمرک و خودداری یا قصد گریز از پرداخت تمام یا قسمتی از حقوق و عوارض ورودی و صدوری یا مالکیتها یا استفاده از آنچه طبق مقررات قانونی و آیین نامه ای منع یا محدود شده و گمرک مسئول اجرای آن است یا هر عملی که به قصد تحصیل هر نوع امتیاز مغایر مقررات انجام گیرد تخلف گمرکی محسوب می شود.

حقوق گمرکی (Custom Duties): حقوقی که طبق تعرفه گمرکی وضع شده و به هنگام ورود و خروج از قلمرو گمرکی تعلق می گیرد.

تشریفات گمرکی (Customs Formalities): کلیه عملیاتی که باید توسط شخص ذینفع و گمرک انجام گیرد تا مقررات گمرکی و آیین نامه آن در مورد نظارت بر مسافران و اظهار جامه دان و اثاثیه و وسایل نقلیه در ورود و خروج و عبور از قلمرو گمرکی مسئول به مورد اجرا گذاشته شود. این تشریفات ممکن است شامل تشریفات مربوط به مقررات بهداشت گیاهی دامپزشکی، مهاجرت ارز و صدور پروانه نیز باشد. تشریفات گمرکی نسبت به رویههای مختلف گمرکی طبق ضمیمه های گمرکی کنوانسيون كيوتو تعريف شده است.

روش استرداد (Drawback Procedure): روش گمرکی که اجازه میدهد در موقع خروج کالا کلیه یا قسمتی از حقوق و عوارض ورودی که از کالای خروجی یا مواد موجود در آن کالا که در تولید آن به کار رفته است دریافت شده مسترد گردد.

حق العمل کار گمرکی (Customs Clearing Agent): شخصی است که به امور گمرکی و اظهار کالا به گمرک اشتغال داشته و به طور مستقیم امور گمرکی را از طرف شخصی دیگر انجام می دهد.

منطقه آزاد (Free Zone): قسمتی از یک قلمرو سیاسی که کالای عرضه شده در آنجا از لحاظ ارتباط حقوق و عوارض ورودی مشمول نظارتهای معمول گمرکی نمی شوند.